Kwas cytrynowy E330

Kwas cytrynowy.

Jest to kwas o wzorze C6H7O8 . H2O. Może występować w postaci kryształów oraz proszku o strukturze krystalicznej. Jest koloru białego, jest bezzapachowy oraz pozostawia kwaśny posmak. Jest to kwas, który bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, ale słabiej w etanolu. Otrzymuje się go w wyniku kondensacji szczawiooctanu z acetylokoenzymem A. Podczas tego procesu dochodzi do uwolnienia koenzymu A. Kwas cytrynowy ulega dalszym przemianom pod wpływem działania jonów i odpowiednich enzymów. Na skalę produkcyjną kwas cytrynowy otrzymuje się za pomocą metody fermentacyjnej, która nazywa się metodą na „tacach” czyli metodą „powierzchniową”. Otrzymuje się go również poprzez fermentację wgłębną czyli w tankach przy kontrolowanym dopływie powietrza. Substratem jest zazwyczaj melas rozcieńczony.

Kwas cytrynowy występuje w niewielkich ilościach w większości organizmów żywych. W sporych ilościach występuje w owocach, głównie cytrusowych (w których stanowi 8% suchej masy), ale także np. w kiwi, truskawkach, czarnych i czerwonych porzeczkach, jagodach, malinach, borówkach czy warzywach – buraki cukrowe, pomidory.

Działanie i zastosowanie kwasu cytrynowego:

Kwas cytrynowy jest ważnym elementem cyklu Krebsa czyli cyklu kwasu cytrynowego zachodzącego w każdym żywym organizmie, dostarczając mu energii.
Ponadto ma działanie: przeciwutleniające, stabilizujące, konserwujące, regulowanie kwasowości oraz ochrona przed przebarwieniami.

Działanie na skórę: przeciwutleniające, przeciwbakteryjne, przeciwstarzeniowe, złuszczające – normalizacja rogowacenia i złuszczania,redukujące / rozjaśniające przebarwienia wyrównujące koloryt skóry, rozświetlające skórę,wygładzające zmarszczki i cienkie linie,antyseptyczne (odkażające),regeneracyjne i odtwórcze, ściągające, oczyszczające, silnie nawadniające, zwiększające elastyczność skóry, stymulujące wzrost skóry właściwej i żywych warstw naskórka, usprawniające działanie innych hydroksykwasów, korzystny wpływ na kolagen naczyń krwionośnych (stają się one mniej kruche, ścianki cienkie i elastyczne), stymulujące produkcję protokolagenu (podstawowej struktury kolagenu), normalizujące proliferację (namnażanie) keratynocytów, stymulujące wzrost zawartości w skórze GAG (glikozaminoglikanów): siarczanu chondroityny i kwasu hialuronowego.

Zastosowanie:
W przemyśle spożywczym kwas cytrynowy ma symbol E330 i stosowany jest jako:

Przeciwutleniacz – dzięki właściwościom antyoksydacyjnym, dodawanie kwasu cytrynowego
w niewielkich stężeniach wstrzymuje lub opóźnia procesy utleniania substancji przedłużając tym samym trwałość produktów.

Regulator kwasowości – reguluje pH różnego typu produktów np. napojów, galaretek, kremów, ciast; dodawany jest jako środek zakwaszający przy produkcji np. piwa
czy dżemów.

Stabilizator i składnik smakowy – zapobiega krystalizacji cukru w wyrobach cukierniczych; stabilizuje emulsje nadzień cukierniczych, koncentratów spożywczych, napojów orzeźwiających
i alkoholowych; nadaje odpowiednią konsystencję i strukturę, oraz trwałość mikrobiologiczną serom pleśniowym i topionym.

Utrwalacz barwy – produktów mlecznych z owocami, produktów mięsnych, napojów bogatych we flawonoidy i antocyjany; przeciwdziała tworzeniu się związków kompleksowych z żelazem przez co zapobiega czernieniu np. wina.

Czynnik chelatujący – kwas cytrynowy tworzy kompleksy z metalami: żelazem, kobaltem, miedzią, niklem, wapniem, strontem, cynkiem i manganem; wiążąc wapń i wpływając na skład miceli kazeinowych w mleku, zapobiega żelowaniu mleka zagęszczonego.

Środek konserwujący – jony cytrynianowe tworzą sole z wieloma metalami o nazwie ogólnej – cytryniany. Jednym z ważniejszych jest cytrynian wapnia, zwany
też „kwaśną solą” konserwujący produkty spożywcze.

Inne zastosowania:
Najczęściej kwas cytrynowy stosujemy w produktach spożywczych, nie wszyscy jednak wiedzą że kwasek doskonale nadaje się do czyszczenia, wystarczy wsypań odrobinę do czajnika i zagotować w nim wodę aby usunąć cały kamień, równie skutecznie czyści umywalki, czy WC.
Doskonale sprawdza się w usuwaniu nawarstwień korozyjnych z metali kolorowych oraz czyszczeniu srebrnych przedmiotów.

W przemyśle farmaceutycznym:

Działa jako regulator kwasowości i pewien rodzaj środka konserwującego,
Jest składnikiem mieszanin musujących (tabletki musujące, granulaty i proszki musujące),
Sole kwasu cytrynowego – cytryniany – są stosowane jako leki przy niedoborze określonego metalu w organizmie.
Spożywany w niedużych ilościach kwas cytrynowy rozpuszczony w wodzie wpływa dodatnio na tkankę kostną ponieważ pobudza przyswajanie wapnia przez organizm. Wzmaga wydzielanie soku żołądkowego, ułatwia resorpcję jonów wapniowych w jelitach. Hamuje nudności, działa przeciwwymiotnie. W dużych ilościach działa toksycznie.
Ułatwia przyswajanie biopierwiastków metalicznych, z drugiej jednak strony działa też odtruwająco. W organizmie wiąże się z metalami ciężkimi i ułatwia ich wydalanie z ustroju.

Stosowany jest także jako środek pobudzający apetyt w bezsoczności lub małosoczności żołądka, oraz w zaburzeniach trawienia; w formie kilkuprocentowego roztworu wodnego kwasu cytrynowego, kropli złożonych lub mieszanek.

W przemyśle kosmetycznym kwas cytrynowy stosuje się:

Jako przeciwutleniacz – przedłuża  trwałość preparatów kosmetycznych, w produktach kosmetycznych jako substancja zabezpieczająca skórę przed wolnymi rodnikami, przyśpieszającymi procesy starzenia, minimalizuje niekorzystny wpływ na skórę promieni UV
i zanieczyszczeń powietrza.
W preparatach do peelingu –  dzięki właściwościom złuszczającym znacznie poprawia stan skóry: suchej z zaburzeniami rogowacenia, zaburzeniami barwnikowymi (przebarwienia, dyschromia, tzw. skóra pstra), skóry tłustej, łojotokowej, w przebiegu trądziku pospolitego.
W terapii przeciw fotostarzeniowej – produkty z kwasem cytrynowym zmniejszają szorstkość skóry, redukują przebarwienia, wyrównują jej koloryt i rozświetlają skórę, ponadto wygładzają zmarszczki i cienkie linie na skórze.
Przeciwbakteryjnie – aplikowany na skórę poprzez zwiększenie kwasowości chroni przed bakteriami.
Jako substancję rozświetlającą skórę, likwidującą przebarwienia, wyrównującą koloryt – przebarwienia pozapalne, zanieczyszczenia środowiska, fotostarzenie
Ze względu na właściwości odkażające i ściągające oraz przywracające pH, kwas cytrynowy używany jest w płukankach do włosów, kremach wybielających, tonikach, szamponach, odżywkach do włosów, płynach przeciwpotnych, płukankach do ust.

Z solami kwas cytrynowy tworzy układ buforujący – właściwość ta jest wykorzystywana
w kompozycjach środków czystości dla gospodarstw domowych oraz w przemyśle farmaceutycznym.
Jako składnik produktów kosmetycznych hamujący aktywność metaloproteinaz odpowiedzialnych za uszkodzenia włókien kolagenowych w skórze.