Kwas cytrynowy – co to jest
Kwas cytrynowy (Acidum citricum, E330) to związek organiczny, który jest ważnym elementem przemian chemicznych zachodzących naturalnie w ustroju, uczestniczy w tzw. cyklu Krebsa, w którym dochodzi do wytwarzania energii. Kwas cytrynowy występuje w niewielkich ilościach w większości organizmów żywych, owocach cytrusowych, a także w kiwi, malinach, porzeczkach, truskawkach, pomidorach i burakach cukrowych.
Kwas cytrynowy a kwasek cytrynowy
Różnica między kwasem cytrynowym a kwaskiem cytrynowym polega jedynie na nazwie. Jako dodatek do żywności oznaczany na etykietach jest to: kwas cytrynowy. Natomiast jako środek do wielu zastosowań w domu, który wszędzie można kupić jest nazywany: kwaskiem cytrynowym.
Produkcja kwasu cytrynowego
Kwas cytrynowy może być otrzymywany z owoców cytrusowych, jednak na skalę przemysłową jest produkowany za pomocą grzybów pleśniowych, takich jak Aspergillus niger. W procesie fermentacji cytrynowej grzyby te przetwarzają cukry, takie jak glukoza, sacharoza, fruktoza, skrobia lub melasa. Zazwyczaj źródłem tych cukrów jest skrobia kukurydziana, rzadziej są to buraki cukrowe.
Zastosowanie kwasu cytrynowego
Kwas cytrynowy pełni wiele funkcji w różnych branżach. Oto kilka głównych zastosowań kwasu cytrynowego:
Zastosowanie w żywności
Kwas cytrynowy jest często dodawany do produktów spożywczych jako regulator kwasowości i przeciwutleniacz. Może być stosowany w sokach owocowych, napojach, dżemach, deserach i wielu innych produktach. Kwas cytrynowy przedłuża trwałość produktów, zapobiega przedwczesnemu psuciu się żywności, hamuje enzymatyczne brązowienie owoców i warzyw, a także zwiększa skuteczność przeciwbakteryjnych konserwantów.
Regulator kwasowości (E330)
Kwas cytrynowy jest stosowany jako regulator kwasowości (E330) i jest jednym z najczęściej dodawanych dodatków do żywności. Jego główną funkcją jest regulowanie pH produktów spożywczych, dzięki czemu może być stosowany jako konserwant i przeciwutleniacz.
Antyoksydant
Kwas cytrynowy wykazuje właściwości przeciwutleniające, dzięki czemu może chronić żywność przed utlenianiem i przedwczesnym psuciem. Zapobiega również utlenianiu witamin i przeciwutleniaczy, dzięki czemu zostaje ich więcej w żywności.
Ochrona barwy i smaku
Kwas cytrynowy pomaga zachować naturalną barwę i smak owoców, warzyw i ich przetworów. Może być stosowany na przykład do zapobiegania zmętnianiu wina czy brązowieniu pokrojonych owoców i warzyw.
Zastosowanie w domu
Kwas cytrynowy wykorzystuje się na co dzień do odkamieniania i czyszczenia. Może być stosowany do usuwania kamienia osadzającego się w czajnikach, pralkach czy w czyszczeniu zabrudzeń na naczyniach czy armaturze łazienkowej.
Zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym
Kwas cytrynowy jest często stosowany jako składnik w lekach na receptę i suplementach diety, ponieważ może pomagać w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej organizmu.
Zastosowanie w przemyśle kosmetycznym
Kwas cytrynowy jest często stosowany w produktach kosmetycznych, takich jak kremy do twarzy, żele do mycia twarzy i peelingi, ponieważ może pomagać w oczyszczaniu skóry i wyrównywaniu jej kolorytu.
Zastosowanie w przemyśle chemicznym
Kwas cytrynowy jest również stosowany w przemyśle chemicznym jako składnik w produkcji detergentów, środków powierzchniowo czynnych i innych produktów chemicznych.
Bezpieczeństwo kwasu cytrynowego
Kwas cytrynowy jest uważany za substancję powszechnie bezpieczną (GRAS) przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Nie ustalono limitu bezpiecznego spożycia (ADI) co potwierdza jego bezpieczeństwo. Warto jednak pamiętać, że w nadmiarze może osłabiać szkliwo zębowe.
Kwas cytrynowy a rakotwórczość
Kwas cytrynowy nie jest rakotwórczy, co zostało potwierdzone przez badania naukowe. Doniesienia o możliwym działaniu rakotwórczym są całkowicie błędne.
Cena i dostępność kwasu cytrynowego
Kwas cytrynowy można kupić w niemal każdym sklepie spożywczym w postaci proszku (100g) w cenie około 2,5 – 3,5 złotych. Jest również dostępny w większych opakowaniach, takich jak 500g, 1kg, 5kg lub 25kg.
Podsumowanie
Kwas cytrynowy (E330) monohydrat to wszechstronny związek, który ma wiele zastosowań w różnych branżach. Jego właściwości regulujące kwasowość, antyoksydacyjne i oczyszczające sprawiają, że jest niezastąpiony w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym, kosmetycznym i chemicznym. Kwas cytrynowy jest także bezpieczny dla zdrowia, jednak warto pamiętać o umiarkowanym jego spożyciu ze względu na potencjalne osłabienie szkliwa zębowego.
Kwas cytrynowy E330 jednowodny