Soda oczyszczona
czyli wodorowęglan sodu występuje jako kopalina a także w wodzie, zarówno słodkiej, gruntowej jak i morskiej .
W XIX w. opracowano także przemysłową metodę produkcji sody. Historia stosowania sody rozpoczyna się w starożytnym Egipcie 3500 lat p.n.e.
Dawni Egipcjanie dysponowali naturalnymi złożami minerału znanego jako natron, składającego się głównie z węglanu sodu. Używany był on przez nich do mumifikacji zwłok a także jako środek czyszczący.
Jeśli nie liczyć soli kuchennej węglan sodu jest najstarszą solą używaną przez ludzkość od czasów starożytnych po dzień dzisiejszy. Nieprzemijająca użyteczność sody wynika z jej podstawowych właściwości, które czynią ją substancją uniwersalną, także w nowoczesnym gospodarstwie domowym.
Te właściwości to postać fizyczna, jako miękki krystaliczny proszek, łatwy do zmielenia a także zdolność neutralizowania kwasów. Właściwości sody powodują, że możemy ze znakomitym rezultatem używać jej do czyszczenia różnych powierzchni, nawet jeśli są wykonane z niezbyt twardych materiałów. W wyniku neutralizacji kwasów z pomocą sody powstają duże ilości dwutlenku węgla, co czyni ją użyteczną np. przy wypieku ciasta. Wystarczy lekko zakwasić ciasto mlekiem, miodem czy sokiem z cytryny, by soda z powodzeniem zastąpiła drożdże.
Jako że większość substancji zapachowych ma charakter kwasowy, soda znakomicie sprawdza się także jako pochłaniacz zapachu.
Soda może nawet neutralizować w pewnym stopniu poziom skażenia wody pitnej, gdyż redukuje ona poziom skażenia ołowiem i miedzią, co czasem ma miejsce w wypadku korzystania z bardzo starych wodociągów, oraz na terenach silnie uprzemysłowionych.
Soda dodana do wody zbyt twardej skutecznie ją zmiękcza, zwiększając skuteczność detergentów. Węglan sodu znajduje także zastosowanie w ogrodnictwie, ogranicza on rozwój pleśni i w ogóle grzybów. Jest też cennym dodatkiem do paszy dla krów i drobiu. Dodawanie sody do paszy powoduje zwiększenie mleczności krów i wpływa na wzmocnienie skorupek jaj.
Ostatnią ale niebagatelną zaletą sody jest całkowita nieszkodliwość sody dla środowiska. Ze względu na uniwersalne zastosowania sody istnieją setki przepisów na jej praktyczne użycie, najbardziej popularne przytaczam poniżej, jako użyteczne dla wszystkich .
Porady kulinarne :
1/ Ciemniejszą barwę czekoladowego ciasta uzyskamy dodając 1 łyżeczkę sody do innych składników ciasta.
2/ Szczypta sody dodana do polewy cukierniczej pomaga zachować jej wilgotność i zapobiega jej pękaniu.
3/ Kwaśne owoce np. porzeczki, żurawina, jeżyny wykorzystywane jako nadzienie ciast, albo do produkcji konfitur będą wymagać mniejszej ilości cukru, jeśli wcześniej zostaną doprawione sodą.
4/ Bita śmietana ze szczyptą sody będzie bardziej puszysta.
5/ Jeśli chcemy używać sody zamiast proszku do pieczenia musimy zastąpić cukier miodem, w proporcji 2/3 szklanki miodu za szklankę cukru a także nieco zmniejszyć ilość wody dodanej do ciasta. Sodę dodajemy w ilości ½ łyżeczki na każdą szklankę miodu.
6/ Puszysty omlet uzyskamy dodając ½ łyżeczki na każde 3 jajka.
7/ Szczypta sody dodana do maślanki użytej zamiast mleka, da nam gofry lekkie i miękkie.
8/ Szczypta sody dodana do puree z ziemniaków podczas ich rozgniatania uczyni je bardziej puszyste.
9/ Kurczak sparzony wrzątkiem z dodatkiem łyżki sody będzie łatwiejszy do oskubania.
10/ Mięso z kury będzie delikatniejsze dzięki natarciu wnętrza korpusu sodą i wstawieniu na noc do lodówki.
11/ Ryba moczona w roztworze sody /2 łyżki na litr / przez godzinę straci mulisty smak i zapach. Przed przyrządzeniem należy rybę dokładnie opłukać i osuszyć.
12/ Nieprzyjemny posmak dziczyzny zlikwidujemy mocząc mięso w roztworze sody przez noc, przed przyrządzeniem mięso dokładnie płuczemy i suszymy .
13/ Kapusta będzie delikatniejsza jeśli do gotowania dodamy szczyptę sody .
14/ Owoce i warzywa możemy myć w roztworze sody / zamiast detergentów / .
15/ Dodatek sody do potraw z fasoli pozwala uniknąć nadmiernych gazów.
16/ Rabarbar zalewamy wodą ze szczyptą sody, gdy woda ściemnieje zalewamy go świeżą wodą i gotujemy. Do posłodzenia będzie potrzebna o wiele mniejsza ilość cukru.
17/ Jeśli sporządzany w domu przecier pomidorowy wydaje się zbyt kwaśny, możemy zmniejszyć jego kwasowość przez dodanie sody.
Soda jako środek czyszczący :
18/ Plamy na plastikowych laminatach usuwamy pokrywając je sokiem z cytryny, po 30 minutach posypujemy plamę sodą i spłukujemy do czysta. Również pasta z sody z dodatkiem wody bywa skuteczna, usuwa plamy z tuszu, kawy, herbaty, soków.
19/ Deski do krojenia posypujemy obficie sodą i spryskujemy octem. Po chwili powstałą pianę spłukujemy wodą.
20/ Pasta z sody i wody może także zamaskować nacięcia na blacie lub desce do krojenia.
21/ Sodę możemy używać jako proszek do szorowania powierzchni drewnianych i innych. Skutecznie usuniemy w ten sposób zapach cebuli, czosnku czy solonych śledzi.
W/w zapach usuniemy także z naszych rąk, szorując je sodą i spłukując wodą .
22/ Pasta z sody i wody znakomicie sprawdza się przy szorowaniu płyty kuchennej, także zlewu czy wanny, zarówno emaliowanej jak i porcelanowej czy ze stali nierdzewnej.
23/ Mikser wyczyścimy roztworem wodnym sody z minimalnym dodatkiem detergentu. Zalewamy mikser roztworem sody, włączamy na chwilę, potem wylewamy i płuczemy czystą wodą.
24/ Można udrożnić zatkane rury wsypując do odpływu 1 szklankę sody a następnie wlewając tam szklankę gorącego octu. Po 15 minutach spłukujemy zlew dużą ilością gorącej wody.
25/ Inna metoda udrażniania rur : do odpływu wsypujemy ½ szklanki soli kuchennej + ½ szklanki sody a następnie wlewamy szklankę wrzątku. Zostawiamy odpływ na całą noc , rano spłukujemy obficie gorącą wodą .
26/ Soda jest znakomitym środkiem do szorowania wszelkich wyrobów z plastiku, gdyż nie rysuje czyszczonych powierzchni. Świetnie czyści butelki dla dzieci, usuwając także skutecznie zapach mleka i nie zostawiając choćby śladowych ilości detergentów.
27/ Do czyszczenia osadu z czajnika do herbaty stosuje się wrzącą mieszankę złożoną z 1 szklanki octu i 4 łyżek stołowych sody.
28/ Nalot na filiżankach usuniemy łatwo szorując je sodą.
29/ Usuwanie zapachów z lodówki, zamrażarki, kuchenki mikrofalowej. Wstawiamy mały, otwarty pojemnik z sodą do wnętrza, wszelkie zapachy będą skutecznie wchłonięte. Oczywiście pojemnik należy co kilka tygodni wymienić a przed użyciem kuchenki mikrofalowej wystawić na zewnątrz.
30/ Przypalony garnek zalewamy 5 cm wody i gotujemy. Do wrzątku dodajemy ½ szklanki sody i odstawiamy naczynie na noc.
31/ Naczynia ze szkła żaroodpornego czyścimy gorącą mieszanką z 1 szklanki wody + 1 łyżka stołowa octu + 1 łyżka stołowa sody.
32/ Zabrudzony ruszt z grilla posypujemy obficie sodą i pozostawiamy na noc. Na drugi dzień ruszt łatwo oczyścimy spłukując go wodą.
33/ Miedziane naczynia wyczyścimy do połysku mieszanką sody i octu. Po 15 minutach garnek potraktowany pastą z sody i octu szorujemy połówką cytryny. Można także szorować miedziane naczynia połówką cytryny posypaną sodą.
34/ Srebrne przedmioty wyczyścimy do połysku szorując je kawałkiem surowego kartofla posypanego sodą.
35/ Mocno zaśniedziałe srebra czyścimy, kładąc je w zlewie na aluminiowej folii lub tac. Posypujemy je sodą i zalewamy je wodą , po 15 minutach odzyskają blask. W ciężkich przypadkach oprócz sody dodajemy też łyżkę soli kuchennej.
36/ Czyszczenie dywanów. Sypiemy sodę na plamę i po chwili czyścimy zaplamione miejsce gąbką lub białą ścierką. Soda dobrze usuwa plamy z wina, tłuszczu, wymiocin, moczu. Przy pomocy pasty z sody i wody można także usunąć czarne rysy po butach z powierzchni linoleum a także ślad kredek woskowych ze ściany.
37/ Czyszczenie powierzchni drewnianych przeprowadzamy za pomocą następującej mieszanki : ½ szklanki octu + ¼ szklanki sody + 4 litry wody . Jeśli powierzchnia jest bardzo zatłuszczona dodajemy 1 szklankę amoniaku.
38/ Soda dodana do płynu do prania zwiększa jego efektywność /z proszkiem do prania podobno nie działa/.
39/ Szczotki i grzebienie łatwo wyczyścimy wkładając je do zlewu z gorącym roztworem sody – 1 szklanka sody na zlew wody.
40/ Soda zamiast soli kuchennej może być zastosowana do oczyszczania oblodzonych schodów, co jest bardzo korzystne dla środowiska.
41/ Pasta do zębów domowej roboty : 3 łyżki stołowe sody, 1 łyżka soli drobnoziarnistej, 1 ½ łyżki gliceryny, 12 kropli olejku miętowego.
Soda oczyszczona w ogrodnictwie :
42/ Ekologiczny pestycyd ! Łączymy 1 łyżkę sody z 1/3 szklanki oleju jadalnego i 1 szklanką wody. Mieszanką opryskujemy rośliny zaatakowane przez mszyce, roztocza lub mączliki. Mieszanka nie szkodzi innym owadom. Inny przepis, to 2 łyżki sody na 4 litry wody, można też robić opryski przeciw owadom z mieszanki : ½ szklanki sody + kilka kropel płynu do mycia + 1 litr wody. Opryski wykonujemy wczesnym wieczorem .
43/ Trawę wyrastającą ze szczelin między płytkami chodnikowymi zlikwidujemy posypując je sodą. Soda jest też skutecznym środkiem przeciwko mchom porastającym mury.
Jak widać z przytoczonych przykładów pudełko sody warto mieć w domu zawsze, jako artykuł codziennego użytku przydatny zarówno w domu jak i w ogrodzie.