Glikol propylenowy (propano-1,2-diol) – jest to organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi dwuhydroksylowych czyli dioli. W temperaturze pokojowej jest bezbarwną, bezwonną, oleistą cieczą, o słodkawym smaku i wysokiej lepkości. Znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle
i medycynie. W odróżnieniu od glikolu etylenowego glikol propylenowy nie jest toksyczny.
Glikol propylenowy jest substancją higroskopijną. Jest rozpuszczalny m. in. w wodzie, acetonie
i chloroformie. Cząsteczka zawiera asymetryczny atom węgla i może występować w postaci dwóch enancjomerów. Poza specjalnymi zastosowaniami jest mieszaniną racemiczną. Poszczególne enancjomery można uzyskać przez uwodnienie jednego z enancjomerów tlenku propylenu.

Glikol propylenowy jest szeroko stosowany m. in. w przemyśle spożywczym, chemicznym
(np. środki higieny i produkty kosmetyczne), w medycynie i farmacji).
W produkcji żywności glikol propylenowy używany jest jako konserwant lub emulgator oraz jako składnik barwników i aromatów. Jego oznaczenie to E 1520.
Glikol propylenowy stosowany jest w farmacji jako rozczynnik, czyli płyn, który sam nie ma istotnego działania dla organizmu, ale w którym może zostać rozprowadzony składnik czynny leku. Dotyczy to przede wszystkim preparatów (leków), nie dających rozpuścić się w wodzie, ale dających się rozprowadzić we względnie neutralnym dla organizmu – glikolu propylenowym. W ten sposób glikol propylenowy może być stosowany tak w formie zastrzyku, preparatu doustnego, jak
i kremu. W tym ostatnim przypadku jest nanoszony miejscowo na skórę.
Ogólną tendencją w przemyśle jest zastępowanie glikolem propylenowym szkodliwego glikolu etylenowego wszędzie tam, gdzie jest to możliwe. Poza wpływem na zdrowie pozostałe właściwości obu substancji są podobne.
Zastosowanie:
Glikol propylenowy może być zastosowany przykładowo:
w prasie hydraulicznej jako płyn roboczy
w systemach chłodzących jako płyn chłodzący (chłodziwo), jako składnik płynów zapobiegających zamarzaniu oraz środków do odladzania, np. w lotnictwie. Ze względu na niską toksyczność, glikol propylenowy coraz częściej zastępuje tradycyjnie stosowany w tych płynach glikol etylenowy.
Glikol propylenowy stosuje się także w żywieniu krów mlecznych w celu ochrony ich przed ketozą. Głównymi przyczynami ketozy pierwotnej są błędy żywieniowe, a między innymi niedostateczne zaopatrzenie krów po wycieleniu w energię pochodzącą z węglowodanów. Dlatego uzasadnione jest stosowanie w okresie okołoporodowym dodatków zmniejszających skutki ujemnego bilansu energetycznego tzw. prekursorów glukozy. Sprawdzonym i zalecanym dodatkiem jest glikol propylenowy, który w żwaczu przekształca się w glukozę.
Glikol propylenowy jest szeroko stosowany m. in. w przemyśle spożywczym, chemicznym
(np. środki higieny i produkty kosmetyczne), w medycynie i farmacji.
Glikol propylenowy stosowany jest w farmacji jako podłoże, czyli płyn, który sam nie ma istotnego działania dla organizmu, ale w którym może zostać rozprowadzony składnik czynny leku. Dotyczy to przede wszystkim substancji leczniczych, nie dających rozpuścić się w wodzie, ale dających się rozprowadzić we względnie neutralnym dla organizmu glikolu propylenowym. W ten sposób glikol propylenowy może być stosowany w formie preparatu doustnego jak i kremu. W tym ostatnim przypadku jest nanoszony miejscowo na skórę.
Glikol propylenowy może być używany do produkcji kosmetyków jako rozczynnik nadający kosmetykowi pożądaną konsystencję emulsji oraz jako składnik nawilżający skórę. Glikol propylenowy może w związku z tym znajdować się w:
pastach do zębów, oraz płynach do płukania ust,
środkach do higieny dłoni, czy ogólnie w środkach czystości,
jako składnik główny dezodorantu w sztyfcie,
w wielu innych kosmetykach.
Używany jest także jako nośnik zapachów w olejkach zapachowych oraz w olejkach do masażu.

Przemysł tytoniowy:

do regulacji wilgotności tytoniu, w nawilżaczach do tytoniu,
jako dodatek do tytoniu fajkowego, zapobiegający jego wysuszeniu.
jako podstawowy składnik mieszaniny wraz z gliceryną i nikotyną do produkcji liquidów do e-papierosów
W elektronicznych papierosach jest składnikiem większości e-płynów. Pełni rolę rozczynnika nikotyny, a w trakcie czynności e–palenia zostaje zatomizowany, czyli rozpylony jako mgiełka, wraz z nikotyną, gliceryną, oraz dodatkami smakowymi, sugestywnie imitując dym papierosowy.
Pozostałe zastosowania:
do produkcji paintball-i (kulek), wraz z woskiem i żelatyną
do sporządzania tatuaży widocznych w świetle UV
do krioprezerwacji (głębokiego ochładzania bez zamrażania) organizmów zwierzęcych
wędkarstwo – do produkcji zanęt
Ogólną tendencją w przemyśle jest zastępowanie glikolem propylenowym szkodliwego glikolu etylenowego wszędzie tam, gdzie jest to możliwe. Poza wpływem na zdrowie pozostałe właściwości obu substancji są podobne.